|
Różności : słownik języków obcych: łacina
CIRCA /wymowa: 'cirka/
"Słowo circa używamy, aby określić przybliżoną liczbę lub ilość czegoś. (...) (Po łacinie dosłownie: około). (...)
np. Zakładamy, że liczba trafień wyniesie circa sześćdziesiąt procent". (ISJP)
CORPUS DELICTI /wymowa: 'korpus de'likti/
"Korpus delicti to dowód świadczący o czyjejś winie. Wyrażenie książkowe lub termin prawniczy. (...) (Po łacinie dosłownie: dowód zbrodni). (...)". (ISJP)
np. W tej sprawie mamy corpus delict (JG)
EO IPSO /wymowa: 'eo 'ipso/
"Wyrażenia eo ipso używamy w języku książkowym, aby podkreślić, że to, co powiemy dalej, jest naturalnym następstwem tego, o czym mówiliśmy wcześniej.
np. Ci mniej podejrzani o konszachty z rządem londyńskim cieszyli się eo ipso większym zaufaniem". (ISJP)
EX AEQUO /wymowa: egz 'ekfo, eks 'ekfo/
"Jeśli w jakiejś rywalizacji sklasyfikowano kogoś ex aequo z kimś innym, to obie te osoby sklasyfikowano tak samo. Mówimy też, że jakieś osoby lub rzeczy zostały sklasyfikowane ex aequo.
np. Polska jest trzecia ex aequo z Hiszpanią". (ISJP)
EX CATHEDRA /wymowa: eks ka'tedra/
"Jeśli ktoś mówi coś ex cathedra, to robi to w sposób nie dopuszczający dyskusj (...) (Po łacinie dosłownie: z katedry). (...)
np. Upomniano mnie wtedy ex cathedra, żebym tego zbrodniarza na tronie nie nazywał wielkim". (ISJP)
EX DEFINITIONE /wymowa: eks defini'cjone/
"Wyrażenia ex definitione używamy w języku książkowym, aby podkreślić, że nasze sądy na jakiś temat wypływają z samej natury tego, o czym mówimy. (...) (Po łacinie dosłownie: z definicji) (...)
np. Jest artystą, a to ex definitione oznacza ponadprzeciętną wrażliwość". (ISJP)
EX POST /wymowa: 'eks 'post/
"Jeśli coś zostało zrobione ex post, to zostało zrobione po zaistnieniu faktu, którego dotyczyło. Wyrażenie książkowe.
np. Pozwoliło to zalegalizować ex post istniejący od dawna stan rzeczy". (ISJP)
EXPRESSIS VERBIS /wymowa: eks'presis 'werbis/
"Jeśli ktoś wyraża coś expressis verbis, to mówi to dobitnie, nie ukrywając niczego. Wyrażenie książkowe. (...) (Po łacinie dosłownie: dobitnymi słowami). (...)
np. Dopiero dzisiaj umiemy expressis verbis sformułować tę zasadę". (ISJP)
HIC ET NUNC /wymowa: hik et nunk/
"Wyrażenia hic et nunc używamy, aby podkreślić ścisły związek jakiejś sytuacji z otaczającą nas rzeczywistością. Wyrażenie książkowe. (...) (Po łacinie dosłownie: tu i teraz). (...)
np. Szanse są dla wszystkich żyjących hic et nunc". (ISJP)
IN ABSTRACTO /wymowa: in ab'strakto/
"Jeśli rozważamy jakiś problem in abstracto, to robimy to w oderwaniu od rzeczywistości lub faktów, które mu towarzyszą. Wyrażenie książkowe. (...) (Po łacinie dosłownie: w oderwaniu). (...)
np. Spróbujmy potraktować tę sprawę in abstracto". (ISJP)
IN EXTENSO /wymowa: in eks'tenso/
"Jeśli ktoś przedstawia, przytacza itp. coś in extenso, to robi to bez skrótów - w całośc Wyrażenie książkowe. (...) (Po łacinie dosłownie: w (całej) rozciągłości). (...)
np. Oświadczenie biegłego przytaczamy in extenso". (ISJP)
IN SPE /wymowa: in 'spe/
"Wyrażenia in spe używamy, aby określić kogoś, kto ma otrzymać jakąś godność, lub coś, co jeszcze nie istnieje, ale jest oczekiwane. Wyrażenie książkowe. (...) (Po łacinie dosłownie: w nadziei). (...)
np. To mój syn i dziedzic in spe". (ISJP)
INCOGNITO /wymowa: in'kognito lub inko'gnito/
"Jeśli ktoś występuje lub robi coś incognito, to robi to nieoficjalnie, nie używając swojego nazwiska. (...) (Z łacińskiego incognitus, dosłownie: nieznany). (...)
np. Żył tam całkowicie incognito, nigdy nie wykorzystując sławy ojca. (...)
Czyjeś incognito to tajemnica okrywająca tożsamość tej osoby. (...)
np. Odarty ze swego incognito, czuł się zagrożony". (ISJP)
"Świadek incognito to świadek w procesie karnym, który dla własnego bezpieczeństwa zeznaje w sposób niejawny i którego tożsamość jest ukrywana przed osobami niepowołanymi". (ISJP)
LICENTIA POETICA /li'centia po'etika, li'cencja po'etika/
Licentia poetica to prawo literatury, a zwłaszcza poezji, do drobnych odstępstw od reguł pisania i poprawności językowej. (...) (Po łacinie dosłownie: swoboda poetycka). (...)
np. Dopełniacz utworzony został na zasadzie licentia poetica od słowa, które w ogóle nie ma liczby mnogiej. (...)
Wyrażenia licentia poetica używamy żartobliwie lub ironicznie w odniesieniu do różnych nieścisłości w wypowiedz
np. W konfrontacji z innymi wspomnieniami z tego okresu określenie <żywa rozmowa> należy potraktować jako licentia poetica autora wspomnień". (ISJP)
PAR EXCELLENCE /wymowa: par ekse'lans/
"Wyrażeniem par excellence poprzedzamy określenie, zwykle przymiotnikowe, aby podkreślić, że jest ono trafnie użyte i że nasz sąd w odniesieniu do niego jest pod każdym względem prawdziwy. Wyrażenie książkowe. (...) =w całym tego słowa znaczeniu, jak najbardziej (...)
np. Chęć bycia innym, niż się jest, była zawsze pragnieniem par excellence ludzkim.
np. Stworzył Przybyszewski jedyną cyganerię par excellence". (ISJP)
SIC! /wymowa: s-ik/
"sic (...) to nawiasowy komentarz, który umieszczamy w tekście pisanym po słowach, na które chcemy zwrócić uwagę, np. gdy są one zaskakujące lub gdy przytaczamy je zgodnie z oryginałem, mimo że są nieścisłe lub nieprawdziwe.
(...) (Po łacinie dosłownie: tak, w ten sposób). (...)
np. Wśród polskich przekładów tej powieści ani jeden (sic!) nie zawiera tekstu kompletnego". (ISJP)
SPIRITUS MOVENS /wymowa: 'spirytus 'mowens/
"Spiritus movens jakiegoś przedsięwzięcia to osoba, która je inspiruje. Wyrażenie książkowe. (...) (Po łacinie dosłownie: duch poruszający). (...)
np. Spiritus movens całej tej przeprowadzki był ojciec". (ISJP)
VA BANQUE /wymowa: wa'bank/
"Mówimy, że ktoś zagrał va banque, jeśli zdecydował się coś zrobić, ryzykując wszystko, co miał, aby osiągnąć jakiś cel. (...) (Po francusku dosłownie: idzie o bank). (...)
np.Salman Rushdi zagrał va banque i przegrał. Od trzech lat żyje w ukryciu". (ISJP)
VEL /wymowa: 'wel/
"Słowa używamy przy zestawieniu wyrazów odnoszących się do tego samego przedmiotu, zwłaszcza dwu nazwisk tej samej osoby. (...) (Po łacinie dosłownie: albo) (...)
np. Kowalski vel Poznański, vel Winkler - któż policzy wszystkie fałszywe nazwiska, jakich używał". (ISJP)
VERTE /wymowa: 'werte/
"Słowo umieszczamy na jakimś tekście, aby wskazać, że jego dalszy ciąg znajduje się na odwrotnej stronie. (...) (Po łacinie dosłownie: odwróć). (...)" (ISJP)
np. A gdzie jest dalszy ciąg? Verte! (JG)
VOX POPULI /wymowa: 'woks 'populi/
"Vox populi to opinia społeczeństwa, z którą należy się liczyć. (...) (Po łacinie dosłownie: głos ludu). (...)
np. Tak zdecydował vox populi". (ISJP)
VIA /wymowa: 'wija/
"Słowem poprzedzamy nazwę miejscowości, aby wskazać, że jakaś droga lub trasa prowadzi właśnie przez nią. Słowo książkowe. (...) (Po łacinie dosłownie: drogą). (...)
np. Mamy do dyspozycji rozmaite połączenia: via Paryż, Amsterdam, Kopenhaga lub Frankfurt". (ISJP)
VICE VERSA /wymowa: wice'wersa/
"Wyrażenia vice versa używamy, aby nie powtarzać (...) zdania podobnego do wypowiedzianego przed chwilą, w którym odwrócona byłaby kolejność składników i odwrotny sens. Wyrażenie książkowe. (...) =na odwrót, odwrotnie (...)
np. Czasami staramy się nie dopuścić głosu serca do głowy lub vice versa". (ISJP)
VIDE /wymowa: 'wide/
"Słowem odsyłamy czytelnika do innego miejsca w tekście lub innego tekstu. Słowo książkowe. (...) (Po łacinie dosłownie: patrz). (...)
np. Jest to wielka artystka, ale poza tym (vide choćby biografia jej pióra) odważny, przyzwoity człowiek". (ISJP)
VOTUM SEPARATUM /wymowa: 'wotum sepa'ratum/
"Jeśli członek jakiegoś gremium zgłosił, złożył itp. votum separatum, to zajął oficjalne stanowisko niezgodne ze stanowiskiem tego gremium. Wyrażenie książkowe.
np. Złożyłem swoje votum separatum wobec projektu ustanowienia opłat wyrównawczych". (ISJP)
Różności : słownik języków obcych: francuski
AU COURANT /wymowa: o ku'rauł/
"Jeśli ktoś jest au courant w jakiejś dziedzinie życia, np. w polityce lub modzie, to jest bardzo dobrze zorientowany w tym, co się w nich dzieje. Wyrażenie książkowe. (...)
np. Zawsze dobrze poinformowana, zawsze au courant wszystkich wydarzeń". (ISJP)
CARTE BLANCHE /wymowa: 'kart 'blansz/
"Jeśli dajemy komuś carte blanche w jakiejś sprawie, to pozwalamy mu decydować za nas. Wyrażenie książkowe.
np. Dostałam od klienta carte blanche na sprzedaż jego domu". (ISJP)
VIS-A-VIS /wymowa: wiza'wi/
"Jeśli jakaś osoba lub jakiś obiekt znajduje się vis-avis nas lub vis-a-vis innego obiektu, to znajduje się naprzeciwko. (...) (Po francusku dosłownie: naprzeciwko, dawniej: twarzą w twarz). (...)
np. Siadywał zwykle vis-a-vis niej i wpatrywał się w nią cielęcym wzrokiem. (...)
VOILA /wymowa: wua'la/
"Mówimy , gdy chcemy coś podkreślić, np. że rzecz przedstawia się tak, a nie inaczej. Słowo książkowe. (...) (Po francusku dosłownie: oto) (...)
np. Voila! Nie miałem racji?". (ISJP)
A REBOURS /wymowa: a re'bur/
"Wyrażeniem a rebours określany czynności i stany mające cechy odwrotne do zazwyczaj spotykanych. Wyrażenie książkowe.
np. Był wielkim moralistą, ale realizował swoje przesłanie niejako a rebours, pokazując grzech, brzydotę, obrzydliwości". (ISJP)
Źródło: wszystkie zamieszczone tu definicje pochodzą ze strony www.jezyk gietki.pl
|
 |
